Vücut ağırlığımız sağlıklı bir yaşam sürdürebilmemiz için büyük önem arz eder. Kilomuz olmamız gerekenden daha az ya da fazla olduğunda çeşitli hastalıklara yakalanma riskimiz artar. İdeal kiloda olsak bile özellikle beslenme alışkanlıklarımıza bağlı “evet ben çok sağlıklıyım!” diyemediğimiz durumlar karşımıza çıkabilir. Bu nedenle bu yazımızda vücut ağırlığımızı nasıl değerlendireceğimizden bahsedeceğiz, haydi başlayalım!
beden kütle indeksi (BKİ) bize neyi gösterir?
Genellikle şişmanlığın saptanmasında kullanılan ve bireyin yaşına göre değerlendirilen bu parametre kilonun (kg) boyun karesine (m2) bölünmesi ile bulunur. Boya göre vücut ağırlığının hangi sınıflamaya dahil olduğu hakkında bilgi edindiğimiz bu parametrede "normal" olarak nitelendirdiğimiz sınıf BKI'nin 18,5-24,9 kg/m2 aralığında olduğu sınıftır.
BKİ sonucu <18,5 değerindeki kişiyi zayıf, >24,9 kg/m2 değerindeki kişiyi de hafif şişman ya da obez şeklinde değerlendiriyoruz. Son yıllarda da Dünya Sağlık Örgütü tarafından hafif şişman grubu “pre-obez” olarak değerlendiriliyor.
Bu konuda unutmamız gereken önemli nokta, yaş ilerledikçe ideal BKİ aralığının genişlemesi. Örneğin 19-24 yaş aralığındaki ideal BKİ ile 55 – 65 yaş aralığındaki aynı değildir. Yani diyelim ki 64 yaşında 165 cm boyunda 69 kg ağırlığında bir birey BKİ sınıflamasına göre ideal aralık sınıfında iken bu kişi 21 yaşında olsaydı pre-obez sınıfında değerlendirilecekti.
bki, "ideal kilodayım" diyebilmek için tek başına yeterli mi?
Beden kütle indeksi bize vücut ağırlığımız ile ilgili bilgi veriyor, bu doğru fakat tek başına kesin doğru olarak kabul etmemek gerekir. Birey için önemli olan ve dikkat edilmesi gereken bir diğer gösterge ise vücut yağ yüzdesidir. Vücutta ki başlıca enerji depomuz olan yağ depolarımıza adipoz doku da diyoruz ve adipoz dokunun vücudumuzun sağlıklı olarak gerçekleştireceği metabolizmal aktiviteleri için belli bir oranda bulunması gerekiyor.
vücudumuzda bulunması gereken yağ yüzdesi ne kadar olmalı?
İdeal yağ yüzdesi cinsiyete ve yaşa göre farklılık gösteren parametrelerden. Erkeklerde %12 – 15 aralığı kabul görürken kadınlardaki olması gereken değer %20 – 25 aralığı. Yine BKİ’deki gibi yaş ilerledikçe bu yüzde aralığı erkeklerde %20’ye, kadınlarda ise %30’a kadar çıkabiliyor. Vücut yağ yüzdesinin olması gereken aralıkların altında ya da üstünde olmasını başta yetersiz ve dengesiz beslenme olmak üzere çok çeşitli hastalıklar ile de ilişkilendirebiliyoruz. Aynı zamanda BKI sınıflamasında "pre-obez" aralığında bulunan kişilerde düşük yağ yüzdeleri; "normal" aralığında bulunan kişilerde ise yüksek yağ yüzdeleri ile karşılaşabiliyoruz. İşte bu tip durumlarda BKI ile birlikte kişinin yağ yüzdesini de değerlendirmeye almak ve hatta bel çevresi, kalça çevresi, deri kıvrım kalınlığı gibi ölçümleri de kişiye uygulamak önemli bir hale gelebiliyor.
basit şekilde ölçülebilen bel çevresi neden önemli?
Bel çevresi ölçümü bize karın bölgesindeki yağlanma hakkında bilgi verir. Bu bölgedeki yağlanmayı iç organların yağlanması ile ilişkilendiriyoruz. Bel çevresi referans değeri erkeklerde <94 cm, kadınlarda ise <80 cm olmalıdır. Erkeklerde 102 cm'nin, kadınlarda ise 88 cm'nin üzerinde ki ölçümler kişinin sağlık riskinin çok yüksek olduğunu gösterir.
vücut şeklimiz sağlığımız hakkında bize uyarıda bulunabilir mi?
Evet, kesinlikle! Şişman bireylerde vücuttaki yağın daha çok karın bölgesinde yani üst kısmında toplanmasına android (elma) tip vücut; kalça bölgesinde yani alt kısmında toplanmasına jinoid (armut) tip vücut şekli diyoruz. Elma tip vücutta kronik hastalık riski armut tip vücuda göre daha fazla. Yani diyabet, kalp hastalıkları, hipertansiyon ve bazı kanser türlerinin oluşma riski çok daha yüksek!
Eğer toparlayacak olursak; vücut ağırlığımızı değerlendirirken sıklıkla kullanılan beden kütle indeksini tek başına değerlendirmemizin doğru olmadığını söyleyebiliriz. Her parametre için de geçerli olan durum, tek başına değerlendirildiklerinde bizleri kesin doğruya götürmeyecekleridir. Her birey yağ yüzdesini, BKI sınıflamasını, bel ölçümü ve kalça ölçümü gibi ölçümleri bir " Diyetisyen" tarafından doğru bir şekilde belirli aralıklarla yaptırarak, gerekli durumlarda doğru bir yönlendirme ve beslenme danışmanlığı alabilir.
Sağlıkla Kalın...
Comments